Συντελεστές

Δημιουργία Προχωρημένη Αναζήτηση

Showing 1-50 of 677 items.

Συντελεστές

# 
ΚΩΔΟνοματεπώνυμοΦωτογραφίαΨευδώνυμα και άλλα ονόματαΧρονολογία γέννησηςΧρονολογία θανάτουΤόπος γέννησηςΥπηκοότηταΘρήσκευμαΜητρική ΓλώσσαΆλλες ΓλώσσεςΤόποι που έζησε - μετακινήσειςΕπάγγελμαΒιογραφικό
  
1
805Φωτιάδης, Ν.Χριστιανός ορθόδοξοςΕλληνικήΚωνσταντινούποληΓιατρός
2
566Δάλλας, Χρήστος Δελβινάκι (Ηπείρου)Χριστιανός ορθόδοξοςΕλληνικήΓαλλικάΙατρός
3
337Καλλίνικος, Κωνσταντίνος Χριστιανός ΟρθόδοξοςΕλληνικήΚωνσταντινούποληΙερωμένος
4
82Τάγης, Αναστάσιος 1839-01-011900-01-01Μονοδένδρι Ζαγορίου (Ήπειρος)Χριστιανός ΟρθόδοξοςΕλληνικήκαθηγητής, διευθυντής σχολών μέσης εκπαίδευσηςΓεννήθηκε στο Μονοδένδρι Ζαγορίου και σπούδασε στη Ριζάριο σχολή και στη συνέχεια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στην Εμπορική Σχολή Χάλκης, στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινούπολης, στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο, στο λύκειο Βασματζίδη κ.α. Βιβλιογραφία Παπαζήσης Δημήτριος. "Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί τουρκοκρατίας (Ηπείρου, Θεσσαλίας, Μακεδονίας)". Ηπειρωτική Εστία, 7 (1978): 981. Τζιόβας Χρήστος. Κατάλογος συγγραφέων περιοχής Ζαγορίου (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα). Γιάννενα: Το Ζαγόρι μας, 1990. Τάγης Αναστάσιος (1839-1900), http://izagori.gr/people/biographies/488-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%83-%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%B7%CF%83-1839-%E2%80%93-1900.html
5
414Καπιγιολδάσης, Νικόλαος Ν. ΚαπιγιολδάσηςελληνικήΧριστιανός ορθόδοξοςελληνικήΑθήναΛόγιος, συγγραφέας και ποιητής.
6
191Μελανδινός, Δημοσθένης 1857-01-011903-01-01Σαράντα ΕκκλησιέςΧριστιανός ορθόδοξοςελληνικήΣαράντα εκκλησιές, Χώρα Γανοχώρων, Πλωμάρι Λέσβου, Μυτιλήνη, ΑθήναΔάσκαλος
7
6Μάλης, Θρασύβουλος Μ.1876-09-201962-01-01ΣάμοςΣαμιακή, ελληνική (από 1914 και εξής)ΧριστιανόςΕλληνικάΣάμοςΔικηγόρος και ΔάσκαλοςΟ Θρασύβουλος Μ. Μάλης, εκδότης του Ημερολογίου του Αιγαίου στη Σάμο, γεννήθηκε στη Χώρα της Σάμου στις 20 Σεπτεμβρίου 1876. Καταγόταν από «αρχοντική, αρκετά διαπαιδαγωγημένη» οικογένεια της περιοχής. Διακρίθηκε για το δικηγορικό, συγγραφικό, εκδοτικό και δημοσιοϋπαλληλικό του έργο. Πατέρας του ήταν ο Μιχαήλ Μάλης στου οποίου τη μνήμη αφιερώνει τον δεύτερο τόμο του Ημερολογίου του Αιγαίου (1906). Φοίτησε στη Νομική Σχολή Αθηνών. Από το 1893 έως το 1907, εργάστηκε ως δάσκαλος σε σχολεία της Σαμιακής Ηγεμονίας. Έπειτα, εργάστηκε ως δικηγόρος και, μετά την ένταξη της Σάμου στην Ελλάδα, στο Πρωτοδικείο του νησιού. Εκτός από τη δικηγορία δραστηριοποιήθηκε συστηματικά στη διαχείριση των κοινών και στην πολιτική ζωή της Σάμου.˙Το διάστημα 1908 - 1909 ανέλαβε καθήκοντα γραμματέα στη Βουλή των Σαμίων. Το Φεβρουάριο του 1910, όντας διδάκτορας της Νομικής, διορίστηκε δικηγόρος «παρ’ άπασι τοις δικαστηρίοις» της Ηγεμονίας. Παράλληλα, διετέλεσε μέλος κι αργότερα πρόεδρος της Λιμενικής Επιτροπής Τηγανίου. Ο Θρασύβουλος Μ. Μάλης συμμετείχε μαζί με τον Μ. Νικολαϊδη ως απεσταλμένος σε πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να ζητήσουν από την Πύλη την ανάκληση του ηγεμόνα Ανδρέα Κοπάση. Εκεί συλλαμβάνονται με διαταγή του υπουργού των Εσωτερικών Ταλαάτ βέη, επαναφέρονται στη Σάμο και φυλακίζονται μέχρι την 11ην Μαρτίου του 1911. Κατά το χρονικό διάστημα 1911-1913 βρέθηκε στη Σμύρνη, όπου ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Κατά την περίοδο της Προσωρινής Κυβέρνησης Σάμου, ο Θρασύβουλος Μ. Μάλης διετέλεσε διευθυντής του γραφείου στατιστικής (10 Ιουνίου 1913), ενώ αργότερα διορίστηκε ως γραμματέας πρώτης τάξεως στο Γραφείο της Διοικήσεως (18 Ιουλίου 1914). Το 1905 εξέδωσε το <em>Ημερολόγιον του Αιγαίου</em> σε συνεργασία με την Ελένη Σ. Σβορώνου. Ο Νίκος Ι. Σταματιάδης σε κείμενό του στο <em>Ημερολόγιον του Αιγαίου</em> αναφέρεται στο Θρασύβουλο Μάλη ως «έτερον εκ των διευθυντών του παρόντος Ημερολογίου», γεγονός που καταδεικνύει την ισότιμη αναγνώριση των δύο συνεργατών στη διεύθυνση του εντύπου. Κατά τη σύντομη παραμονή του στη Σμύρνη (1911-1913), εξέδωσε το 1913 το Ανατολικόν Ημερολόγιον, το οποίο κυκλοφόρησε για ένα έτος. Επιπλέον, ανέλαβε τη σύνταξη της εφημερίδας της Σάμου <em>Νέα Ζωή</em> (1901-1905). Βασική του δραστηριότητα αποδεικνύεται η δημοσιογραφία. Η αρθρογραφία του σε μεγάλο μέρος της αφορά σε κείμενα ιστορικά και βιογραφίες, αλλά και κείμενα που αφορούν στην πολιτική ζωή και στα πολιτικά γεγονότα. Το 1912 συνέγραψε πραγματεία για το πολιτικό γίγνεσθαι της Σάμου, με τίτλο «Η Σάμος υπό το Αυτόνομον πολίτευμα: Ιστορικαί Σημειώσεις». Αποτιμώντας το πεδίο δράσης του: «Διεκρίνετο ... διὰ τὸ ἦθος του, τὸ ἔντιμον τοῦ χαρακτῆρος του, τὰς ἀρετάς του. Καὶ ἡ ἀπώλειὰ του στερεῖ τὴν πατρίδα ἑνὸς ἀνδρός ποὺ ἦτο ζῶσα πηγὴ τῆς συγχρόνου ἱστορίας τῆς, ἑνὸς ἀνδρὸς ἀνήκοντος εἰς τὴν χορείαν τῶν Σαμίων ποὺ ἔδωκαν τὰ πάντα διὰ τὴν νῆσον καὶ ἀπέρχονται με ἤρεμον τὴν συνείδησιν ὃτι ἒπραξαν τὸ καθῆκον των».<br /> <br /> Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br /> Διάταγμα 188. "Περί ιδρύσεως γραφείου στατιστικής". <em>Εφημερίς της Κυβερνήσεως 1912-1915</em>. Αρχείο ΓΑΚ Σάμου.<br /> Διάταγμα 248. "Περί διορισμού του Θρασυβούλου Μ. Μάλη, διδάκτορος της Νομικής, ως γραμματέα πρώτης τάξεως στο Γραφείο της Διοικήσεως". <em>Εφημερίς της Κυβερνήσεως 1912-1915</em>. Αρχείο ΓΑΚ Σάμου.<br /> "Θρασύβουλος Μ. Μάλης". <em>Σαμιακή</em>, 24 Δεκεμβρίου 1962. Αρχείο ΓΑΚ Σάμου.<br /> "Νεκρολογίαι. Θρασύβουλος Μάλης". <em>Ελλάς</em>, 31 Δεκεμβρίου 1962. Αρχείο ΓΑΚ Σάμου.<br />
8
528Αλιμπέρτη, Σωτηρία Ιωάννου1847-01-011929-01-01ΑθήναΕλληνικήΧριστιανή ΟρθόδοξοςΕλληνικήΙταλικάΑθήνα, Ιταλία, Κωνσταντινούπολη, ΡουμανίαΔασκάλα
9
3Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου, ΚορνηλίαΚαρυάτις1878-01-011964-01-01ΚωνσταντινούποληΟθωμανική [;], Ελληνική (από 1936)Χριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικάΚωνσταντινούπολη, ΑθήναΔημοσιογράφος<p>H Κορνηλία Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1878. Λόγια, δημοσιογράφος, εκδότρια. Κόρη του εμπόρου Λεωνίδα Πρεβεζιώτη και της Αικατερίνης Πρεβεζιώτη. Αδελφή της παιδαγωγού Αγλαΐας Πρεβεζιώτη. Ανήκε στο συντηρητικό κύκλο του Νεολόγου του Σ.Ι. Βουτυρά από το τυπογραφείο του οποίου εκδόθηκαν και τα πρώτα βιβλία και αφηγήματά της καθώς και μεταφράσεις ξένων διηγημάτων, τα οποία δημοσιεύτηκαν κατά τα μέσα της δεκαετίας 1890 στο Νεολόγο Κωνσταντινούπολης, στον οποίο υπήρξε τακτική συνεργάτης του . Σε νεαρή ηλικία άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα, διηγήματα και μεταφράσεις σε εφημερίδες και περιοδικά όπως στη Φιλολογική Ηχώ (Κωνσταντινούπολη), Νέος Παρθενών (Αθήνα),στο Αι Μούσαι (Ζάκυνθος), στην Εφημερίδα των Κυριών της Παρρέν (Αθήνα),στο Παρνασσό (Αθήνα) κ.ά. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές Πρώται πτήσεις (Κωνσταντινούπολις, 1895) και Πάπυροι, για τις οποίες βραβεύτηκε (1895 και 1902 αντίστοιχα), Άνθη του αγρού, Πατριωτικά ποιήματα (ποιητικές συλλογές) και το δραματικό έργο Τρελλή μάνα. Ακόμη εξέδωσε τις σειρές παιδικών διηγημάτων Ψεκάδε (1896), Η κόρη της ζητιάνας (χ.χ) και Ο μικρός βοσκός (συλλογικό) (χ.χ.) κ.α. Τέλος, υπήρξε εκδότρια του γυναικείου περιοδικού η Βοσπορίς και συνεκδότρια με τον σύζυγό της Εμμανουήλ Ταβανιώτη του ημερολογίου Αι Αναμνήσεις (12τομο 1899-1922). Το 1936 εγκατέλειψε ως ανεπιθύμητη την Τουρκία και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και πέθανε το 1964. Η Κορνηλία Πρεβεζιώτου μέσα από το περιοδικό «Βοσπορίς» (1899-1906), του οποίου υπήρξε εκδότρια, εκφράζει τις απόψεις της για την ισότητα των δύο φύλων και την διαφορετική τους όμως φύση. Τίθεται κατά της επαγγελματικής χειραφέτησης των γυναικών, εκτός εάν πρόκειται για βιοποριστικούς λόγους όπως στις γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων και για επαγγέλματα που αρμόζουν στην γυναικεία φύση όπως αυτά της νοσοκόμας και της δασκάλας, καθώς αφενός κινδυνεύει να χάσει την ηθική της, λόγω της κοινωνικής επαφής με τους άνδρες και αφετέρου επιτείνει το πρόβλημα της ανδρικής ανεργίας. Τίθεται, επίσης, εναντίον της διεκδίκησης πολιτικών δικαιωμάτων της γυναίκας, όπως αυτό της ψήφου. Τονίζει ακόμα την αναγκαιότητα της γυναικείας εκπαίδευσης και της ενασχόλησης της γυναίκας με τη φιλανθρωπία, καθώς είναι ανάλογη της ιδιοσυγκρασίας και της φύσης της. Τέλος, προβάλλει το ιδεώδες της «ανδρείας γυναίκας», της γυναίκας δηλαδή που συνδυάζει τη γυναικεία τρυφερότητα με το «ανδρώδες φρόνημα» και τη «σθεναράν μεγαλοψυχίαν».</p><p><br><br></p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br> </p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Το γυναικείο περιοδικό Η Βοσπορίς (1899-1906). Συμβολή στη μελέτη του γυναικείου οθωμανικού τύπου». Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2010.<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Το γυναικείο ζήτημα στο περιοδικό Η Βοσπορίς». <em>Μνήμων</em>, 32 (2011-2012): 123-150.<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.</p><p>Ντοκυμαντέρ για την Κορνηλία Πρεβεζιώτου (2021). Έρευνα -κείμενο - αφήγηση: Αναγνωστοπούλου Χρυσούλα <a href="https://www.youtube.com/watch?v=34OE4N6sw5w" id="m_3708194930345121517m_501447163907477468gmail-m_5592026521544156348gmail-m_6734364966233702666m_3948595681973782007gmail-m_5042143856923206546gmail-m_5449939918526215304m_-1817538379768628325gmail-m_1370380446686832651LPlnk" target="_blank" data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.youtube.com/watch?v%3D34OE4N6sw5w&source=gmail&ust=1647285759782000&usg=AOvVaw3B1vxqYf-bYxt96eeBYfux">https://www.<wbr>youtube.com/watch?v=<wbr>34OE4N6sw5w</a><br></p>
10
4Σβορώνου, ΕλένηΕλένη Σ. Σβορώνου, Ε. Σ. Σβ., Ε.Σ.Σ.1879-01-011918-01-01Νέα Έφεσος Σαμιακή, Ελληνική (από 1914)Χριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικάΝέα Έφεσος, ΣάμοςΠοιήτρια και Συγγραφέας, εκδότρια<p>Η Ελένη Σβορώνου, λόγια και λυρική ποιήτρια και εκδότρια, γεννήθηκε στη Νέα Έφεσο το 1879, μεγάλωσε όμως και έμεινε στη Σάμο. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της Κεφαλληνίας. Ο παππούς της, Γεράσιμος Σβορώνος, ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και το 1808 εγκαταστάθηκε στη Σάμο ως γενικός πρόξενος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η μητέρα της, Φιορίτσα, κόρη του Γεράσιμου Σβορώνου, είχε παντρευτεί τον έμπορο Σταύρο Σβορώνο από την Κεφαλληνία. Η Ελένη Σβορώνου ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και ιδιαίτερα με την ποίηση. Έγραψε δύο ποιητικές συλλογές, τα «Εαρινά φύλλα» (1900) και τα «Δειλινά» (1910). Τα ποιήματα της δημοσιεύτηκαν σε πολλά ελληνικά και γαλλικά περιοδικά, συνοδευόμενα με πολύ καλές κριτικές. Εκτός όμως από την ποίηση η Ελένη Σβορώνου, ασχολήθηκε και με την πεζογραφία, γράφοντας πολλά πεζά, ηθογραφίες, λαογραφικά και επιγράμματα, τα οποία εντοπίζονται στα ημερολόγιά της. Η ίδια εξέδωσε τα βιβλία της προς όφελος του Ιεροδιδασκαλείου της Σάμου, το οποίο είχε ιδρυθεί από το σύλλογο «Ανατολή» (ο οποίος ιδρύεται στα τέλη του 19ου αιώνα και δραστηριοποιείται έως το 1949). Συνεργαζόταν με όλα σχεδόν τα ελληνικά φιλολογικά περιοδικά της εποχής όπως το περιοδικό Βοσπορίς (εκδ. Κορνηλία Λ. Πρεβεζιώτου), τον Έσπερο (Λειψία) (εκδ. Γ. Δρουγολίνος), το οικογενειακό περιοδικό Σπινθήρ (εκδ. Αρτεμησία Ι. Λανδράκη), την Πινακοθήκη (μηνιαίο καλλιτεχνικό περιοδικό των Αθηνών), το περιοδικό Η Φύσις (1890-1914), το περιοδικό «Παιδικός Κόσμος» (εκδ. Γ. Καρατζάς). Επιπλέον, συνεργαζόταν με εφημερίδες όπως την Εφημερίδα των Κυριών (εκδ. Χαρίκλεια Π. Μελανδινού), την Αλήθεια της Θεσσαλονίκης, την πολιτική εφημερίδα Αιγαίον της Σάμου, την Πρόοδο (εφημ. Σμύρνης), τη Σάμο (εκδ. Μιχαήλ Α. Δούκας), καθώς και με άλλα ημερολόγια, όπως το Ημερολόγιο της Θεσσαλονίκης (εκδ. Μερόπη Τσιώμου), Ημερολόγιον Αι Αναμνήσεις (εκδ. Κορνηλία Λ. Πρεβεζιώτου/Εμμανουήλ Τ. Ταβανιώτης), το ετήσιο λεύκωμα Η Ήπειρος ( εκδ. Ελπινίκης Μαυρογορδάτου), το Εθνικόν Ημερολόγιον Κ. Φ. Σκόκου, το Κυπριακόν Ημερολόγιον (εκδ. Ευανθία Θεοδώρου), το Σμυρναϊκόν Ημερολόγιον (εκδ. Ευάγγελος Δ. Παντελίδης, δημοσιογράφος) κα. Κατά το χρονικό διάστημα 1905-1906, εξέδωσε μαζί με το δικηγόρο, Θρασύβουλο Μάλη το Ημερολόγιο του Αιγαίου, το οποίο κυκλοφόρησε μόνο για δύο χρόνια. Η θεματογραφία και επιμελημένη εμφάνιση του ημερολογίου είναι ίδια με εκείνη που θα έχει στη συνέχεια το Μικρασιατικό. Μέσα σε αυτά θα μπορούσε να συναντήσει κανείς θέματα αρχαιολογικά, ιστορικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, εκκλησιαστικά, αθλητικά, ιατρικά, βιογραφίες διακεκριμένων Σαμίων και άλλων προσωπικοτήτων του Ελληνισμού με τις φωτογραφίες τους, καθώς και ποιήματα, πολλά από τα οποία είχαν την υπογραφή της. </p><p>Ενδεικτική Εργογραφία:<br> </p><p>Σβορώνου, Ελένη. <em>Ποιήματα Ελένης Σ. Σβορώνου 1905-1908</em>. Αρχείο Σβορώνου, ΦΑΚ. Ε. Χειρόγραφα Βιβλία. Σάμος: ΓΑΚ Σάμου.<br> </p><p>Σβορώνου, Ελένη. <em>Ποιήσεις, Ελένης Σ. Σβορώνου 1903-1904-1905</em>. Αρχείο Σβορώνου, ΦΑΚ. Ε. Χειρόγραφα Βιβλία. Σάμος: ΓΑΚ Σάμου.</p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br> </p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br> </p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της επιχειρηματικής δραστηριότητας της λόγιας και εκδότριας Ελένης Σβορώνου (1879-1918)». Στο <em>Από την αυτονομία στο εθνικό κράτος. Η ενσωμάτωση της Σάμου στην Ελλάδα</em>. 343-370. Σάμος: ΓΑΚ Αρχεία Νομού Σάμου, 2014.<br> </p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br> </p><p>Βακιρτζής, Ιωάννης. «Επικήδειος λόγος εις την Ελένην Σβορώνου», <em>Αιγαίον</em>, αρ. φ. 685, 29 Σεπτεμβρίου 1918.<br> </p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br> </p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br> </p><p>Kariotoglou, Katerina. “Women in Publishing in Samos at the beginning of 20th century: The Almanac of Asia Minor by Eleni Svoronou”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br> </p><p>Λάνδρος, Χρίστος. «Ο Τύπος της Σαμιακής Ηγεμονίας. Αναπαραστάσεις ή προσανατολισμοί της αυτονομίας». Στο <em>Ο ελληνικός τύπος 1784 ως σήμερα, Ιστορικές και Θεωρητικές προσεγγίσεις</em>, επιμέλεια Λουκία Δρούλια, 323-329. Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2005.<br> </p><p>Μπήτος, Ιωάννης. «Ελένη Σ. Σβορώνου». <em>Μικρασιατικόν Ημερολόγιον του έτους 1919</em>, τόμ. 13, 9-12. Εν Σάμω: Ηνωμένα Τυπογραφεία Ελένης Σ. Σβορώνου & Ιωάν. Βακιρτζή, 1919.<br> </p><p>Παπαδάκη, Βέρα. <em>Τα θαυμαστά ημερολόγια και οι εκδότες τους</em>. Αθήνα: Συλλογές Αργυρής Βουρνάς, 1998.<br> </p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.<br> </p><p>Σκλαβενίτη, Κωστούλα. «Τα γυναικεία έντυπα 1908-1918». <em>Διαβάζω</em> 198, (1988): 13-22.<br> </p><p>Σκόκος, Φ. Κωνσταντινος. «Αι “γράφουσαι Ελληνίδες” εν τω έξω ελληνισμώ». <em>Εθνικόν Ημερολόγιον, Χρονογραφικόν, Φιλολογικόν και Γελοιογραφικόν του έτους 1905</em>, τόμ. 20, 225. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, 1905.<br> </p><p>Σφοίνη, Αλεξάνδρα. «Σβρορώνου Ελένη». Στο <em>Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπου 1784-1974. Εφημερίδες, Περιοδικά, Δημοσιογράφοι, Εκδότες</em>, επιμέλεια Λουκία Δρούλια - Γιούλα Κουτσοπανάγου, τ. Γ΄, Ρ-Ω, 69-70. Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2008. </p>
11
283Καράλη, Ιουλία Ι. Χριστιανή ορθόδοξηΚωνσταντινούποληδιηγηματογράφος, δημοσιογράφος (;)<p>Η Ιουλία Ι. Καράλη σπούδασε στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινούπολης. Μεταξύ των πρώτων διηγημάτων της είναι "Υπομονή" που δημοσιεύεται στο Εθνικό Ημερολόγιο του Κ. Φ. Σκόκου.</p><p>Βιβλιογραφία</p><p>"Ελληνίδες λογογράφοι εν τη έξω Ελλάδι", Εθνικόν Ημερολόγιον Κ.Θ. Σκόκου, 1904, σ. 359 - 361. </p>
12
57Πρεβεζιώτου, Αγλαΐα Λ.ΚωνσταντινούποληΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΓαλλικήΚωνσταντινούποληδασκάλα (σε παρθεναγωγεία, μεταφράστρια)<p>Η Αγλαϊα Πρεβεζιώτου, αδελφή της εκδότριας Κορμηλίας Πρεβεζιώτου (περ. <em>Βοσπορίς</em>, Ημερολόγιο: <em>Αναμνήσεις</em>) υπήρξε εκπαιδευτικός. Αρθρογραφεί σε περιοδικά της Κωνσταντινούπολης (Βοσπορίς, Εβδομαδιαία Επιθεώρησις Νεολόγου), και η θεματολογία των κειμένων της αφορά στην εκπαίδευση (κυρίως των κοριτσιών) και την παιδαγωγική. Δημοσιεύει επίσης μεταφράσεις σχετικών με την παιδαγωγική έργων, αλλά και λογοτεχνικών, κυρίως από την γαλλική γλώσσα. Αυτοτελή έργα της είναι:</p><p>Αγλαϊα Λ. Πρεβεζιώτου, <em>Οικιακή Οικονομία: Προς χρήσιν των παρθεναγωγείων</em>. Κωνσταντινούπολη: Γ. Ι. Σεϊτανίδης, 1896 (β΄έκδοση από το Τυπογραφείο Ν. Γ. Κεφαλίδη, 1902) </p><p><br></p>
13
321Ζήνωνος, ΚασσάνδραΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΓαλλικάΛεμεσός<p>Κασσάνδρα Ζήνωνος ζει στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κύπρο και ειδικότερα στη Λεμεσό. Εκλέγεται (μάλλον το 1899) Πρόεδρος του Παραρτήματος στη Κύπρο, στη Λεμεσό, του ελλαδικού Συλλόγου Κυριών "Εράνη Αθηνά" στην πρώτη του συγκρότηση. Επίσης τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ιδρύεται στην ίδια πόλη φιλανθρωπικός σύλλογος με την επωνυμία "Φιλόπτωχος Αλεξάνδρα", στον οποίο την προεδρία έχει πάλι η Κασσάνδρα Ζήνωνος. Αναφέρεται ότι ασχολήθηκε με το θέατρο (και έπαιξε σε θεατρική σκηνή ως ηθοποιός, ούσα η πρώτη γυναίκα στην Κύπρο που έκανε το εν λόγο βήμα). Είναι παντρεμένη μ ετον Ν. Ζήνων.</p><p><br></p><p>Βιβλιογραφία</p><p>Θέκλα Κυρίτση, "Ιστορία του κυπριακού γυναικείου ζητήματος (1898-1950)". Πάντειο Πανεπιστήμιο, 2021, σ. 54</p>
14
590Κτενά-Λεοντιάς, ΑιμιλίαΟθωμανικήΧριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικήΚωνσταντινούποληΔασκάλα, εκδότρια<p>Η Αιμιλία Κτενά - Λεοντιάς, ήταν κόρη του γνωστού στην εποχή του ελληνοδιδασκάλου Λεόντιου Κληρίδη και αδελφή της παιδαγωγού Σαπφούς Λεοντιάδος. Φαίνεται να άσκησε για μια τουλάχιστον περίοδο της ζωής της το επάγγελμα της δασκάλας. Για την εκπαιδευτική της δραστηριότητα μεμονωμένες πληροφορίες έχουν εντοπιστεί: παρουσιάζεται για παράδειγμα να διευθύνει το κοινοτικό παρθεναγωγείο του Χάσκιοϊ κατά το σχολικό έτος 1869-1870. Από το 1870 έως το 1873 εκδίδει στην Κωνσταντινούπολη το γυναικείο περιοδικό Ευρυδίκη, ενώ παράλληλα δημοσιεύει σε άλλα έντυπα. </p><p><br><br></p><p>Ενδεικτική εργογραφία:<br></p><p>"Επιστολή Αδαμαντίου Κοραή προς Ευανθίαν Καίτη", Όμηρος 2, τχ. 3 (1874): 81-93. (Το περιοδικό εκδίδεται στη Σμύρνη,1873-1878).</p><p>Du Mersan and Delaroche, Γουλιέλμος ο αχθοφόρος, μετφρ Αιμ. Κτενά-Λεοντιάς. Αθήνα: Γ.Δ. Φέξης, 1905.</p><p><br></p><p><br>Ενδεικτική βιβλιογραφία:</p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Γεδεών<span class="redactor-invisible-space">, </span>Μανουήλ. <em>Άποσημειώματα Χρονογράφου. </em>Αθήναις: Τύποις Φοίνικος, 1932, 135.<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Between East and West: Sappho Leontias (1830-1900) and her Educational Theory”, <em>Paedagogica Historica</em>, 51, τχ. 3 (2015): 298-318. DOI: 10.1080/00309230.2014.929593<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p><br><em></em></p>
15
593Σαμαρτ[σ]ζίδου, Ευφροσύνη1821-01-011877-01-01ΣκύροςΧριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικήΣκύρος, Μυτιλήνη (Λέσβος), Σέρρες, Κωνσταντινούπολη, Σύρος, Λάρισα, Αθήνα, Άρτα, Θεσσαλονίκη, ΒόλοςΠοιήτρια, συγγραφέας, εκδότρια, δασκάλα<p>Η Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου (άλλες φορές θα τη συναντήσουμε να υπογράφει ως Σαμαρτσίδη ή ως Σαμαρτσίδου) γεννήθηκε στη Σκύρο, με περισσότερο πιθανή χρονολογία γέννησης το 1821, όπου και διέμεινε έως την ηλικία των δεκάξι χρόνων. Οι γονείς της, Δημήτριος Μαράκης (Πάλλης) με καταγωγή από την Εύβοια και Μαρία Μαλατέστα (επώνυμο που παραπέμπει στη γνωστή ιταλικής καταγωγής οικογένεια από το Ρίμινι της Ιταλίας, η οποία απαντάται από τον 15ο αιώνα μεταξύ των «αρχοντικών» οικογενειών νησιών του Αιγαίου, π.χ. της Πάρου και της Νάξου) δεν φαίνεται να είχαν κάποια ιδιαίτερη σχέση με την εγγραμματοσύνη. Ο πατέρας της παρότι «φιλόμουσος και φιλομαθής» –όπως εμμέσως παραδίδεται από την ίδια– ήταν αγράμματος.</p><p> Το 1837 παντρεύεται το γιατρό Σπυρίδωνα Σαμαρτζίδη (με καταγωγή από τη Ζάκυνθο) και εγκαταλείπει το νησί. Έκτοτε μετεγκαθίσταται με την οικογένειά της σε διαφορετικές πόλεις του οθωμανικού χώρου, όπου μετακινείται ο Σαμαρτζίδης για επαγγελματικούς μάλλον λόγους και στη συνέχεια, μετά το θάνατό του (1862), για εργασιακούς λόγους της ίδιας.Πιο συγκεκριμένα: Το 1842 βρίσκεται στη Μυτιλήνη, όπου κατά μια εκδοχή διδάσκει στο νεοσύστατο παρθεναγωγείο της πόλης (1842). Αν ισχύει η πληροφορία ότι είχε ως δασκάλους της τους λόγιους του ελληνικού Διαφωτισμού Εμμανουήλ Φωτιάδη (1805-1849) και Γρηγόριο Καλαγάνη (1790-1862), τότε στη Λέσβο (Μυτιλήνη ή/και Αγιάσο) θα πρέπει να βρέθηκε νωρίτερα από το 1842, δηλαδή το 1840 ή 1841, καθώς ο Καλαγάνης επιστρέφει στη Λέσβο από τις παροικίες της κεντρικής Ευρώπης (Μόναχο και Βιέννη) το 1840 και παραμένει στο νησί για δυο χρόνια (το 1842 μετακινείται στην Αθήνα), ενώ μεταξύ του 1837 και της προαναφερόμενης χρονολογίας/ιών (1840 ή 1841) θα πρέπει να έμεινε για κάποια χρόνια στις Σέρρες, όπου ο Φωτιάδης διηύθυνε την ελληνική σχολή της πόλης (1837-1843).35 Στη Μυτιλήνη (ή και Κυδωνιές) έμεινε μάλλον έως τον Απρίλιο του 1845 και στη συνέχεια την 1η Μαΐου βρίσκεται ήδη στην Κωνσταντινούπολη (όπως αποδεικνύουν οι τόποι και ημερομηνίες με τις οποίες συνοδεύει την υπογραφή της σε ποίημά της και στην εισαγωγική «Αφιέρωσιν» στη μητέρα του σουλτάνου που προτάσσει στο περιοδικό Κυψέλη, του οποίου το πρώτο τεύχος εκδίδεται τον ίδιο μήνα). Από το 1850 (ή 1849) έως το 1854 διαμένει για τις ανάγκες εκπαίδευσης των παιδιών της στη Σύρο (ενώ ο Σαμαρτζίδης εργάζεται «στο εξωτερικό»), από το 1854 έως το 1860 στη Λάρισα, όπου ο Σαμαρτζίδης διορίζεται υποπρόξενος της Αγγλίας και από το 1859 έως το 1861 στην Αθήνα, για τις ανάγκες στήριξης (όπως προβάλλεται από τον βιογράφο της) του γιου της Χριστόφορου Σαμαρτζίδη (1843-1900), ο οποίος σπουδάζει στην Αθήνα. Στη συνέχεια και μετά το θάνατο του Σαμαρτζίδη (1862) οι μετακινήσεις της διαγράφουν και τη γεωγραφία της εκπαιδευτικής της δραστηριότητας: Βρίσκεται στην Άρτα (1862-1864), στη Θεσσαλονίκη (1864-1870), στις Σέρρες (1872-1875), και στις τρεις περιπτώσεις για τη διεύθυνση των παρθεναγωγείων των πόλεων αυτών. Το 1875 αποσύρεται από την ενεργό διδασκαλία και μετακινείται στο Βόλο, όπου ζει η κόρη της (Κλεοπάτρα Μουσούρη [;]), και μένει έως το θάνατό της το 1877.</p><p>Η Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου παρότι δεν κατάγεται από τόπο με μακρά εκπαιδευτική παράδοση ή από οικογένεια εγγράμματων ή λογίων, εντούτοις βιώνει την αποδοχή των νέων προωθημένων για την εποχή θέσεων για τη σχέση των κοριτσιών/γυναικών με τη γνώση και το δημόσιο χώρο. Με την ενίσχυση του –αγράμματου όπως η ίδια εμμέσως παραδίδει– πατέρα της φοιτά στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια στο σχολείο αρρένων της Σκύρου, καθώς δεν λειτουργεί σχολείο για κορίτσια, για τέσσερα μάλλον χρόνια. Οι γνώσεις και οι αναγνώσεις της έως τη συνάντησή της με τον Σαμαρτζίδη περιορίζονται στα γνωστικά αντικείμενα του σχολείου και στην ανάγνωση/μελέτη βιβλίων που περιστασιακά περιέρχονται στην κατοχή της (όπως π.χ. από συγγενείς που επισκέπτονται το νησί). Η ουσιαστική μόρφωση, η επαφή με τη φιλοσοφική/πνευματική παραγωγή του Διαφωτισμού και η καλλιέργεια των ενδιαφερόντων της έρχεται μετά την εγκατάλειψη του νησιού, ως αποτέλεσμα της οικοδιδασκαλίας στο πλαίσιο του γάμου της και της προσωπικής της ενασχόλησης με την ενίσχυση του συζύγου της: «Τα πρώτα πέντε χρόνια του συζυγικού βίου διήλθε με τα κείμενα των Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών και τα λεξικά ανά χείρας», σύμφωνα με τον πρώτο βιογράφο της. Η Σαμαρτζίδου κινείται και ζει σε κάποιες από τις σημαντικότερες εκπαιδευτικές/πνευματικές εστίες της περιόδου (Σέρρες, Κυδωνιές, Λέσβος, Κωνσταντινούπολη), πόλεις με μακρά εκπαιδευτική παράδοση και έντονες τις επιδράσεις του Διαφωτισμού και της δράσης των λογίων του. Η παράμετρος αυτή μαζί με τις επιδράσεις των δασκάλων της, γνωστών λογίων του Διαφωτισμού και φορέων της δυτική εμπειρίας, ερμηνεύουν την ευρεία καλλιέργεια (όπως αναδεικνύουν τα κείμενά της στην Κυψέλη) και τις θέσεις της για την εκπαίδευση και τη θέση των γυναικών στη νέα εποχή «των φώτων». Ο Εμμανουήλ Φωτιάδης π.χ. ήδη από το 1835 τασσόταν υπέρ της εκπαίδευσης και της κοινωνικής δραστηριοποίησης των γυναικών ώστε «να μη μένουν κατώτεραι από τους άνδρας» και παρότρυνε τους Σερραίους γονείς να στέλνουν τα κορίτσια τους στο αλληλοδιδακτικό σχολείο των αγοριών, έως ότου δημιουργηθεί ξεχωριστό αλληλοδιδακτικό σχολείο κοριτσιών, ενώ ο ιερωμένος Γρηγόριος Καλαγάνης, γνωστός από τις ταραχές στη Ριζάρειο σχολή, μετέδιδε περισσότερο την κριτική παρά τη δογματική προσέγγιση των θρησκευτικών δοξασιών και συνηθειών και τη θρησκευτική ανοχή. Ο κύκλος των γνωριμιών και επαφών της διευρύνεται και συμπεριλαμβάνει γνωστούς λογοτέχνες (όπως τους Γ. Παράσχο, Γ. Ζαλοκώστα, Κ. Πώπ, M. A. Kanini, Eduard Fusco), εκδότες (π.χ. τον Κ. Ι. Σκυλίτση, εκδότη της εφημερίδας Ημέρα στην Τεργέστη) και λογίους, με τους οποίους διατηρεί αλληλογραφία.</p><p>Η συγγραφική της δραστηριότητα περιλαμβάνει κυρίως ποίηση· γίνεται γνωστή ποιήτρια με θετικές κριτικές ήδη από τις πρώτες δημοσιεύσεις της. Περιλαμβάνει επίσης, τρία πεζά κείμενα, τα οποία δεν έχουν εντοπιστεί (αναφέρονται ως αδημοσίευτα έως το 1867) και την ύλη της Κυψέλης, την οποία σε μεγάλο βαθμό συντάσσει μάλλον η ίδια, όπως καταδεικνύει το γλωσσικό ύφος, η θεματολογία αλλά και η «συνέχεια» στη συλλογιστική και στην επιχειρηματολογία στα δοκιμιακού τύπου κείμενα του περιοδικού.<br> </p><p><br></p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Βαρίκα, Ελένη. «Μια δημοσιογραφία στην υπηρεσία της “γυναικείας φυλής”: Γυναικεία περιοδικά στον 19ο αιώνα». <em>Διαβάζω</em>,198 (1988): 6-12.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p>Δρούλια, Λουκία & Κουτσοπανάγου, Γιούλα επιμ. <em>Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπου 1784-1974</em>. Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2008.<br></p><p>Θεαίτητος. «Βιογραφίαι συγχρόνων Ελληνίδων. Ι. Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου». <em>Επτάλοφος Νέα</em>, τχ. 11 (15 Ιουνίου 1867).<br></p><p>Ντενίση, Σοφία. <em>Ανιχνεύοντας την «αόρατη» γραφή: Γυναίκες και γραφή στα χρόνια του ελληνικού Διαφωτισμού-Ρομαντισμού</em>. Αθήνα: Νεφέλη, 2014.<br> </p><p>Περδίκα, Νίκη Λ. «Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου - Αγαθονίκη Αντωνιάδου: Δύο σκυριανές ποιήτριες του περασμένου αιώνα». <em>Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών</em> 4 (1955):146.<br></p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.<br> </p><p>Ταρσούλη, Αθηνά. <em>Ελληνίδες ποιήτριες</em>. Αθήνα: 1951.<br></p>
16
850Παπαδιαμαντοπούλου, ΌλγαΡεβέκκαΧριστιανή ορθόδοξη<p>Η Όλγα Παπαδιαμαντοπούλου τπήρξε soprano της λυρικής σκηνής και επίσης συγγραφέας.</p><p>Βιβλιογραφία</p><p>"Όλγα Παπαδιαμαντοπούλου", Εθνικόν Ημερολόγιον Κ.Φ. Σκόκου, 1909, σ. 217.</p><p><br></p>
17
853Κουσκούρη, Πολυτίμη Κ. Π., Κη. Πη., Πη. Κ1820-11-011854-09-01ΜυστράςΕλληνικήΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΓαλλική, ιταλική, γερμανικήΝαύπλιο, Πειραιάς, ΑθήναΔασκάλα, διευθύντρια δημόσιων σχολείων κοριτσιών (ελληνικού κράτους) και συγγραφέας<p>Η Πολυτίμη Κουσκούρη, κόρη του Ηλία Κουσκούρη (ενεργού μέλους της Επανάστασης από την κήρυξή της έως το 1833), είναι μια από τις πρώτες δασκάλες του ελληνικού κράτους με σημαντική εκπαιδευτική και συγγραφική δραστηριότητα. Γεννημένη στο Μυστρά (Νοέμβριος 1820) ανατράφηκε μέσα σε ένα επαναστατικό και εθνικο-πατριωτικό κλίμα, ενώ έλαβε την πρώτη εγγραμματοσύνη με οικοδιδασκαλία/ αυτομόρφωση. Σε ηλικία 14 ετών φοίτησε σε δημόσιο σχολείο προκειμένου να αποκτήσει το διδασκαλικό δίπλωμα, να ασκήσει το διδασκαλικό επάγγελμα και να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά της. Το 1834 φοίτησε στο πρότυπο σχολείο του δήμου Ναυπλίου και το 1836 απέκτησε το πτυχίο δασκάλας Γ΄ βαθμού. Από τις 3 Μαΐου 1837 έως το 1854 διδάσκει και διευθύνει κάποια από τα πρώτα δημόσια σχολεία κοριτσιών που συστήνονται στο ελληνικό κράτος: το σχολείο του δήμου Ναυπλίου (3 Μαρτίου 1837 - 2 Οκτωβρίου 1845), το σχολείο του δήμου Πειραιά (3 Οκτωβρίου 1845 - Σεπτέμβριος 1851) καθώς και το σχολείο του δήμου Αθηνών (1 Οκτώβρη 1851 - Σεπτέμβρης 1854). Για το εκπαιδευτικό και οργανωτικό της έργο τιμήθηκε με δημόσιους επαίνους και τιμητικές διακρίσεις από τις πολιτειακές εκπαιδευτικές και δημοτικές αρχές και από σημαίνοντα πολιτειακά πρόσωπα (π.χ. τη βασίλισσα Αμαλία). Το 1851 η Πολυτίμη Κουσκούρη προάχθηκε από δασκάλα Γ΄ βαθμού σε νομαρχιακή δασκάλα Α΄ βαθμού, στον ανώτερο, δηλαδή, διδασκαλικό βαθμό. Οι μετακινήσεις της στα σχολεία πραγματοποιούνται ύστερα από προσωπικές αιτήσεις της προκειμένου να βελτιώσει την οικονομική και την επαγγελματική θέση της. Αρωγός σε αυτή την προσπάθειά της είναι η δασκάλα της, Ελένη Πιτταδάκη, η οποία συστήνει τη μαθήτριά της για τη θέση της διευθύντριας τόσο στο σχολείο του Ναυπλίου όσο και του Πειραιά. Η Πολυτίμη Κουσκούρη έχει σημαντική συγγραφική δραστηριότητα. Στο έργο της φαίνεται να κατέχει σε ικανοποιητικό βαθμό την αρχαΐζουσα καθαρεύουσα γλώσσα, επιβεβαιώνοντας την υψηλή μόρφωση που είχε λάβει. Γνωρίζει επίσης γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά. Το συγγραφικό έργο της συμπεριλαμβάνει τρία αυτοτελή έργα, μια μετάφραση γαλλικού διηγήματος, καθώς και αρθρογραφία στα περιοδικά της εποχής <em>Νέα Πανδώρα</em> (Απρίλιος 1850 - Μάρτιος 1872), <em>Ευτέρπη </em>(Σεπτέμβριος 1847 - Οκτώβριος 1855)<em>, </em><em>Εφημερίς των Μαθητών</em> (19.10.1852 - 14.05.1855), μετέπειτα με τον τίτλο <em>Εφημερίς των Φιλομαθών </em>(24.05.1855 - 24.02.1857) και στην <em>Κυψέλη </em>(Μάιος - Οκτώβριος 1845) της Ευφροσύνης Σαμαρτζίδου. Η θεματογραφία στο έργο της αφορά στη διδακτική μεθοδολογία (στη «νέα» για την εποχή μέθοδο της αλληλοδιδακτικής), στους στόχους της αγωγής και της πρώτης εκπαίδευσης, στην εκπαίδευση των κοριτσιών και στη σπουδαιότητά της, όπως και σε θέματα των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων της, όπως για παράδειγμα την ιστορία, τη γεωγραφία και τη φιλοσοφία. Η Πολυτίμη Κουσκούρη πέθανε το Σεπτέμβριο του 1854<span class="redactor-invisible-space">.<br></span></p><p>Ενδεικτική εργογραφία: <br></p><p><span class="redactor-invisible-space"><em></em><span class="redactor-invisible-space">Κουσκούρη<em></em></span>, Πολυτίμη. <em>Περί της αλληλοδιδακτικής μεθόδου</em>.<span class="redactor-invisible-space"> Αθήναι: Εκ του τυπογραφείου Ν. Αγγελίδου, 1854.</span><em><br></em></span></p><p><span class="redactor-invisible-space"><span class="redactor-invisible-space">Κουσκούρη<span class="redactor-invisible-space">, </span>Πολυτίμη.</span> <em>Γεωγραφία της αρχαίας Ελλάδος</em><em>. Μετά σημειώσεων και παραπομπών προς αρχαίας και νεωτέρας πηγάς. </em><em><span class="redactor-invisible-space"></span></em><span class="redactor-invisible-space">Αθήναι: Εκ του τυπογραφείου Ν. Αγγελίδου, 1854.</span><em></em><span class="redactor-invisible-space"><br></span></span></p><p><span class="redactor-invisible-space"><span class="redactor-invisible-space">Κουσκούρη</span><span class="redactor-invisible-space">, </span>Πολυτίμη.</span> <em>Κυνηγό</em><em>ς. </em>1854.</p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p><span class="redactor-invisible-space">Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br></span></p><p><em></em><br><span class="redactor-invisible-space"></span></p>
18
88Σερούϊου, Άννα 1856-01-011917-01-01ΕλληνικήΧριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικήΑθήναΕκδότριαΕκδότρια των εντύπων: Οικογένεια Εβδομαδιαίον Γυναικείον Περιοδικόν (Ιανουάριος 1897 - Ιούνιος 1898), και Ημερολόγιον Οικογενειακόν Εικονογραφημένον (1899-1900)
19
380Ονουφρίου, ΜαριάνθηΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΔασκάλα
20
383Πίπιζα, Μαρίκα Μαρίκα Πίπιζα-Μαντζούνη ή Καρακάση1875-01-011954-01-01Κωνσταντινούπολη (;)ΕλληνικήΧριστιανή ΟρθόδοξηΕλληνικήΛάρισα, Συκούριο, ΗΠΑ, Μεγάλο Κεσερλή Θεσσαλίας, Αθήνα, Κωνσταντινούπολη.ΠοιήτριαΗ Μαρίκα Πίπιζα-Μαντζούνη ή Καρακάση ορμώμενη από την Κωνσταντινούπολη γεννήθηκε το 1875. Γίνεται δασκάλα και διδάσκει στο δημοτικό σχολείο θηλέων της Λάρισας όπου και δημοσιεύει πρωτόλεια ποιήματα της στην εβδομαδιαία εφημερίδα ποικίλης ύλης «Η Μικρά» του Θρασύβουλου Μακρή . Υπήρξε μόνιμη σχεδόν συνεργάτιδα της «Εφημερίδος των Κυριών» της Καλιρρόης Παρρεν-Σιγανού, όπου από κοινού με όσες ασκούν και το ίδιο επάγγελμα-δασκάλες- κατά πάσα πιθανότητα συνιστούν πυρήνα, ένα είδος δικτύου, με επίγνωση της «γυναικείας φυλής» κατά την Σαπφώ Λεοντιάδα. Επίσης έργα της δημοσιεύονται στο περιοδικό «Σπινθήρ» της Αρτεμισίας Λανδράκη που εκδίδεται στα Χανιά. Στο έργο «Πανελλήνιος ανθολογία ήτοι απάνθισμα των εκλεκτοτέρων ελληνικών ποιημάτων», υπό Δημητρίου Κ. Κοκκινάκη, Εν Αθήναις, Εκ του τυπογραφείου Α. Ζ. Διαλησμά 1899. φιλοξενούνται έξι ποιήματ της : Α΄ 256 Έλα! (Έλα πριν μας χωρίσουνε) σ. 211. - Α΄ 260 Ψεύτρα καρδιά (Όσαις φοραίς σαν) σ. 214. - Α΄ 263 Σύννεφα-Πόθοι (Σαν σύννεφα που βγαίνουν) σ. 215. - Β΄ 80 Στην Κρήτη (Λευτεριά και δόξα) σ. 378. - Β΄ 84 Κτύπα! (Κτύπα Ευρώπη!) <Εγράφη μετά τον βομβαρδισμόν της Κρήτης υπό των Ευρωπαίων> σ. 380. - Β΄ 85 Επί τη καθόδω του Πρίγκηπος (Στάσου κύμα) σ. 381. Γράφει ποιήματα ερωτικά και «αν και δεν κατάγεται από την Κρήτη συγκινείται τόσο από το δράμα των απελευθερωτικών αγώνων του νησιού που γράφει πολλά ποιήματα για την Κρήτη. Η Πίπιζα ανήκει περισσότερο στην εκπνοή των ρομαντικών και λιγότερο στο κλίμα της γενιάς του 1880. Βέβαια γράφει στην ομιλούμενη γλώσσα αλλά παραμένει σε ύφος στον στόμφο και το άκαμπτο και προσποιητό της ρητορικής των αθηναίων ρομαντικών.» (Β.Ρούσσου). Την ίδια χρονιά (1899) εκδίδεται η ποιητική της συλλογή "Κρυσταλλίται". «Το τέλος την βρίσκει στο Γηροκομείο, συντροφεμένη από μια ωραία γάτα και μεγάλα κουτιά χαρτονένια, όπου φυλάγονταν στοίβες ολόκληρες τα αποκόμματα των εφημερίδων με τις κριτικές των έργων της. Ο πιστός φίλος της, ένας σκύλος που λάτρευε, δεν υπάρχει πια. Πάνω στη θλίψη της η Πίπιζα του αφιέρωσε ένα χαρακτηριστικό ποίημα». (Γιάννης Λακούτσης )
21
658Λαμπίση, Σοφία Σοφία θυγατήρ Λαμπίση, Σοφία θυγατήρ Λαμπίση ιατρού,ΑϊδίνιοΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικάΑϊδίνιο, ΠοιήτριαΗ Σοφία Λαμπίση ήταν κόρη του γιατρού Ζ. Δ. Λαμπίση, (στοιχεία με τα οποία συχνά υπογράφει τα έργα της, π.χ. "Σοφία θυγάτηρ Λαμπίση", "Σοφία θυγάτηρ Λαμπίση ιατρού"). Ο τόπος κατοικίας της οικογένειας ήταν το Αϊδίνιο. Σπούδασε στο Παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής (Σμύρνη) και για κάποιο χρονικό διάστημα άσκησε το επάγγελμα της δασκάλας (παρθεναγωγείο Αϊδινίου). Δημοσιεύει έργα της ήδη από τη δεκαετία του 1870 σε ποικίλα περιοδικά, ενώ αποτελί μόνιμη συνεργάτιδα του περιοδικού Μέντωρ (εκδίδεται στη Σμύρνη). Βιβλιογραφία Ντενίση, Σοφία, Ανιχνεύοντας την αόρατη γραφή: Γυναίκες και γραφή στα χρόνια του διαφωτισμού-ρομαντισμού. Αθήνα: Νεφέλη, 2014.
22
210Στρούβαλη, Ελένη Μ.1860-01-011939-01-01ΚωνσταντινούποληΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΓερμανική, ΓαλλικήΚωνσταντινούποληΔασκάλα, διεθύντρια Παρθαναγωγείου<p>Γεννήθηκε και σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Πιο συγκεκριμένα αποφοίτησε από το Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινούπολης, στο οποίο άρχισε να εργάζεται μετά την αποφοίτησή της ως δασκάλα και παρέμεινε σε αυτό για όλη την τη ζωή. Κατά την περίοδο της διεύθυνσης του σχολείου από την Ευθαλία Αδαμ, υπήρξε υποδιευθύντρια, ενώ μετά την απομάκρυνση τη Ευθαλίας Αδάμ από το σχολείο,από τους τουρκικές αρχές, το 1927, ανέλαβε τη διεύθυνση του Ζαππείου για μία δεκαετία (1927-1937). Απεβίωσε το 1939.</p><p>Αυτοτελή έργα της αποτελούν δύο μεταφράσεις από τη γερμανική και γαλλική γλώσσα: </p><p>Henri Lichtenberger, <em>Ο Βαγκνερ ποιητής και φιλόσοφος</em>. Μετάφραση Ελένη Στρούβαλη. Κωνσταντινούπολη, 1932 ( από τη γαλλική έκδοση: <i>Richard Wagner : poète et penseur</i>, 1898)</p><p>Heinrich Zschokke, <em>Η πριγκίπισσα του Βολφενβύττελ</em>. Μετάφραση Ελένη Στρούβαλη (δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Πλειάς [έτος Γ, τχ. 9 (Μ31 Μαίου 1901)] και στο περιοδικό <i>Οικογένεια, <em>της Άννας Σερούϊου, [τχ. 5 (7 Φεβρουαρίου 1898] </em></i></p>
23
227Κωνσταντινίδου, Ερριέττα Γ.Χριστιανή ορθόδοξηΕλληνικάΚωνσταντινούπολη, ΦιλιππούποληΔασκάλα, διευθύντρια παρθεναγωγείουΗ Εριέττα Κωνσταντινίδου υπήρξε τελειόφοιτος του Ζαρίφειου Διδασκαλείου Θηλέων Φιλιππούπολης. Δίδαξε στο Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινούπολης και το 1909 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του σχολείου, διαδεχόμενη στη θέση αυτή την Ιουστίνη Λαγουδάκη. Η αρθρογραφία της αφορά κυρίως στην εκπαίδευση των κοριτσιών.
24
745Κλεάνθους-Παπαδημητρίου, ΜυρσίνηΜυρσίνη1887-01-011981-09-04ΦιλιππούποληΕλληνικήΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΦιλιππούπολη, Αθήνα, Ζυρίχη, Γενεύη, Παρίσι, ΛονδίνοΠαιδαγωγός, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, συγγραφέας σχολικών εγχειριδίων
25
243Μελανδινού, Ζωή1879-01-011969-05-03Πλωμάρι (Λέσβος)Χριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΔασκάλα (παρθεναγωγεία)<p>Εργογραφία</p><p>Ζωή μελανδινού. " Βιργινία Γεωργιάδου". <em>Τέχνη</em>, έτος Δ', τχ. 48 (Μάρτιος1950): 451-454.</p>
26
502Σπανούδη, Σοφία 1878-01-011952-01-01ΚωνσταντινούποληΧριστιανή ορθόδοξηΕλληνικήΚωνσταντινούπολη, Αθήνα (1922 και εξής)Μουσικός, μουσικοκριτικός, καθηγήτρια πιάνουΕργογραφία: Στα παλάτια του Χαμίτ (μυθιστόρημα), Γράμματα από την Πόλη.
27
1Παπαδοπούλου, ΑλεξάνδραΣατανίσκη, Σάνκο Πάνσας, Βυζαντίς, Βοσπορίς, Ανατολίτισσα, Θρακοπούλα, Αλεξάνδρα, Α.Π1867-01-091906-03-01ΚωνσταντινούποληΧριστιανήΕλληνικάΚωνσταντινούπολη, Σηλυβρία, Βουκουρέστι, ΘεσσαλονίκηΔασκάλα<p>Η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Βλάγκα της Κωνσταντινούπολης στις 9 Ιανουαρίου του 1867. Ήταν κόρη του Βασιλείου Παπαδόπουλου, στρατιωτικού γιατρού με καταγωγή από την Πελοπόννησο και της Ελένης Τζανή το γένος Φαλιέρι ιταλικής καταγωγής. </p><p>Στη Βλάγκα η Παπαδοπούλου έμεινε μέχρι την ηλικία των επτά ετών, και στη συνέχεια η οικογένεια μετακόμισε στο Χάσκιοϊ, καθώς ο πατέρας της τοποθετήθηκε στον τουρκικό ναύσταθμο του Κεράτιου κόλπου. Η Βλάγκα και το Χάσκιοϊ αποτελούσαν σημαντικά προάστια της Κωνσταντινούπολης με μεγάλο ποσοστό ελληνικού πληθυσμού. Η Παπαδοπούλου είχε μια μεγαλύτερη αδερφή, την Αικατερίνη η οποία ήταν δασκάλα και πέθανε νέα και έναν κατά οχτώ χρόνια μικρότερο αδερφό, τον Ιωάννη (Τζαννή) Παπαδόπουλο, καθηγητή αργότερα της Μεσαιωνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Φοίτησε στο Κεντρικό Ανώτερο Παρθεναγωγείο της Παλλάδος και εργάστηκε ως δασκάλα σε σπίτια ομογενών, όπως του γιατρού και δημοτικιστή Φώτη Φωτιάδη στην Κωνσταντινούπολη, του Π. Σπανδωνίδη στο Βουκουρέστι, και σε κοινοτικά σχολεία του ευρωπαϊκού οθωμανικού χώρου. Συγκεκριμένα, το 1897 και για δύο χρόνια δίδαξε στο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο της Σηλυβρίας στην Ανατολική Θράκη, του οποίου υπήρξε και διευθύντρια, το 1902 είχε διοριστεί ως επόπτης στα σχολεία της περιοχής Μελενίκου και το 1905-1906 ανέλαβε τη διεύθυνση του «Πρότυπου Πρακτικού Παρθεναγωγείου Θεσσαλονίκης», του Στέφανου Νούκα. Το 1899 κατηγορήθηκε ως δημοτικίστρια και ιδιαίτερα μετά τη συζήτηση που προκλήθηκε εξαιτίας ενός δημοσιεύματός της στην εφημερίδα Ταχυδρόμος (διήγημα Αρετή και Κακία) της Κωνσταντινούπολης, το οποίο ήταν γραμμένο στη δημοτική γλώσσα, η Πατριαρχική Κεντρική Εκπαιδευτική Επιτροπή, η οποία ήταν αρμόδια για τα εκπαιδευτικά θέματα του ελληνισμού της Πόλης, την απέκλεισε από όλα τα σχολεία. Έτσι, αναζήτησε εργασία στο Βουκουρέστι όπου παρέμεινε μέχρι το 1902. Εκεί, παρακολούθησε μαθήματα λογικής και αρχαιολογίας, μαρτυρία που εντοπίζεται στις επιστολές της. Όσον αφορά το συγγραφικό και εκδοτικό της έργο, το 1888 εκδίδει με συνεκδότρια τη Χαρίκλεια Κορακίδου για δυο χρόνια το Ημερολόγιον των Κυριών. Δημοσιεύει σε αυτό κυρίως διηγήματα αλλά και άλλα κείμενα τα οποία υπογράφει και με ψευδώνυμο. Τα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε είναι Σατανίσκη, Σάνκο Πάνσας, Βυζαντίς, Βοσπορίς, Ανατολίτισσα, Θρακοπούλα και κάποιες φορές το όνομά της, Αλεξάνδρα και τα αρχικά Α.Π. Το 1889 εκδίδεται η πρώτη της συλλογή διηγημάτων Δεσμίς διηγημάτων, την οποία προλόγισε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού, χρονογραφικού και αρθρογραφικού της έργου το δημοσίευσε στο περιοδικό της Κωνσταντινούπολης Φιλολογική Ηχώ του Ν. Φαληρέα κατά τη διετία 1896-1897, όταν ήταν συνδιευθύντρια με τον Ι. Γρυπάρη, περίοδο κατά την οποία αναμείχθηκε και στο δημοτικιστικό κίνημα. Συνεργίες της βρίσκουμε και σε άλλα έντυπα της Πόλης (Εκλεκτά Μυθιστορήματα του Χρήστου Χιώτη, Κήρυξ, Ανατολικός Αστήρ) και της Αθήνας (Εικονογραφημένη Εστία, Εθνική αγωγή, Νέα Ελλάς, Εθνικόν Ημερολόγιον του Κ.Φ. Σκόκου). Η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου θεωρείται η πρώτη Ελληνίδα γυναίκα πεζογράφος. Όσον αφορά τη γλώσσα στην οποία έγραφε, αυτή παρουσιάζει διακριτά στάδια και ίσως πειραματισμούς. Αρχικά χρησιμοποιούσε ένα είδος «άτεχνης καθαρεύουσας», όπως στα έργα της που δημοσίευσε στο Ημερολόγιο των Κυριών και στο περιοδικό Κήρυξ. Έπειτα, άρχισε να χρησιμοποιεί μια μορφή απλής καθαρεύουσας ενώ από το 1892 άρχισε να γράφει σε καθαρά δημοτική γλώσσα. Ωστόσο, η μορφή της γλώσσας που χρησιμοποιούσε δεν παρέμεινε σταθερή. Σε γενικές γραμμές, ο λόγος της ήταν απλός, κατανοητός, χωρίς ιδιωματισμούς, με λέξεις της δημοτικής γλώσσας και με απλά εκφραστικά μέσα. Όσον αφορά τα θέματα που την απασχολούσαν είχαν κυρίως κοινωνικό και αστικό χαρακτήρα καθώς ζούσε σε μια αστική κοινωνία με πλούσια πολιτιστική παράδοση. Τα περισσότερα διηγήματά της έχουν ως θέμα την Πολίτισσα της μεσαίας και ανώτερης τάξης σε όλες τις μορφές της κοινωνικής ζωής. Εκτός όμως από το κοινωνικό περιεχόμενο κάποια από τα έργα της παρουσιάζουν και μια ηθικοδιδακτική τάση. Το αφηγηματικό έργο της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου τοποθετείται στην γενιά του 1880, ωστόσο το έργο της αποκλίνει από την κυρίαρχη τάση της «σχολής». Τα έργα της τα οποία κινούνται γύρω από έναν κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό, χαρακτηρίζονται από έντονο ρεαλισμό, παραστατικότητα, ζωντάνια, δράση, κυριαρχεί ο διάλογος και μια έντονη τάση ψυχογράφησης των προσώπων. Η Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου πέθανε στις 8 Μαρτίου του 1906 από καρκίνο σε ηλικία 39 ετών και τάφηκε στο Α’ Κοιμητήριο Επταπυργίου.</p><p><br><br></p><p>Εργογραφία:<br></p><p>Παπαδοπούλου, Αλεξάνδρα και Χαρίκλεια Κορακίδου. <em>Ημερολόγιον των Κυριών του Έτους 1888</em>. Κωνσταντινούπολη: Αδελφοί Αγγελίδη, 1887.<br></p><p>Παπαδοπούλου, Αλεξάνδρα και Χαρίκλεια Κορακίδου. <em>Ημερολόγιον των Κυριών εν Κωνσταντινουπόλει 1889</em>. Κωνσταντινούπολη: Ν. Γ. Κεφαλίδου, 1888.</p><p><br><br>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br> </p><p>Βασιλάκη, Ασπασία. «Γυναικεία εκπαίδευση και νεοελληνική γραμματεία: γλώσσα, έθνος και εκπαίδευση στο έργο της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου». Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2013.<br></p><p>Γιαλούρης, Αντώνης. «Νεώτερες πληροφορίες για την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου». <em>Νέα Εστία</em>, τχ. 32 (1942): 746-747.<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br></p><p>Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών. <em>Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου</em>, http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=312.<br></p><p>Μαυρέλος, Νίκος. «Η απουσία του ανδρικού λόγου/ρόλου ως εξουσιαστικού σε διηγήματα της Α. Παπαδοπούλου». Στο <em>Λόγος γυναικών: Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου</em>, επιμέλεια Βασιλική Κοντογιάννη, 155-167. Αθήνα: 2008.<br> </p><p>Ντενίση, Σοφία. «Μια διερεύνηση της εικόνας της γυναικείας λογοτεχνικής και εικαστικής παρουσίας (1900-1940) με αφορμή ένα ερευνητικό πρόγραμμα». Στο <em>Λόγος γυναικών: Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου</em>, επιμέλεια Βασιλική Κοντογιάννη, 69-82. Αθήνα: 2008.<br> </p><p>Παπακώστας, Γιάννης. <em>Η ζωή και το έργο της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου</em>. Αθήνα: Ε.Λ.Ι.Α.,1980.<br></p><p>Παπακώστας, Γιάννης. «Η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος». <em>Το Βήμα</em>, Μάρτιος 05, 2006, http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=171751.<br></p><p>[Παρρέν, Καλλιρρόη]. «Μυθιστοριογράφος Ελληνίς». <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, Αρ. φ. 364 (11 Σεπτεμβρίου 1894).<br></p><p>[Παρρέν, Καλλιρρόη]. «Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου». <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, Αρ. φ. 869 (19 Μαρτίου 1906).<br> </p><p>[Παρρέν, Καλλιρρόη]. «Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου». <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, Αρ. φ. 870 (26 Μαρτίου 1906).<br></p><p>Paitaki, Maria. "Ladies’ Almanac (1888-1889) by Alexandra Papadopoulou and Charikleia Korakidou: A Publishing Attempt out of the 'Almanac Canon'". International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Ριζάκη, Ειρήνη. «Το φύλο της γραφής ή η γραφή ως δικαίωμα στον ελληνικό 19ο αιώνα». Στο <em>Λόγος γυναικών: Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου</em>, επιμέλεια Βασιλική Κοντογιάννη, 143-154. Αθήνα: 2008.<br></p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.</p>
28
5Μελανδινού, Χαρίκλεια1867-01-011951-01-01Πλωμάρι ΛέσβουΟθωμανική [;], Ελληνική (μετά το 1922)ΧριστιανήΕλληνικάΠλωμάρι Λέσβου, Σαράντα Εκκλησιές, Φιλιππούπολη, Αδριανούπολη, Κωνσταντινούπολη, Τραπεζούντα, Θεσσαλονίκη, Φλώρινα, Κοζάνη, ΑθήναΔασκάλα, διευθύντρια παρθεναγωγείων, εκδότρια, συγγραφέας <p>Η Χαρίκλεια Μελανδινού (1867-1951), δασκάλα, συγγραφέας σχολικών εγχειριδίων, αρθρογράφος και εκδότρια του περιοδικού Εφημερίς των Κυριών (1909-1911) και του Ημερολογίου της Εφημερίδος των Κυριών «Η Λέσβος» (1912), κατάγεται από οικογένεια εκπαιδευτικών. Ο πατέρας της Παντολέων Μελανδινός, υπήρξε δάσκαλος σε σχολεία των Σαράντα Εκκλησιών (Ανατολική Ρωμυλία) και στο Πλωμάρι της Λέσβου (στο δεύτερο δίδαξε την περίοδο 1864-1872), όπως και τα τέσσερα τουλάχιστον από τα πέντε αδέλφια της, ο Δημοσθένης Μελανδινός, η Πολυξένη, η Ζωή και η Μάρθα Μελανδινού (η τελευταία εργάστηκε ως νηπιαγωγός) (ο Αλκιβιάδης Μελανδινός, ο μεγαλύτερος από τα έξι παιδιά της οικογένειας, δεν αναφέρεται στις πηγές -πιθανόν να πέθανε μικρός). Σπούδασε στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο των Σαράντα Εκκλησιών, για μικρό διάστημα (1884-85) στα Ζαρίφεια διδασκαλεία, και ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο της Αδριανούπολης. Για τη διδασκαλική της ειδίκευση φοίτησε στο Παρθεναγωγείο "Παλλάδας" στην Κωνσταντινούπολη. Εργάστηκε ως δασκάλα στον τόπο καταγωγής της (Πλωμάρι), στις Σαράντα Εκκλησιές και στο Παρθεναγωγείο της Παλλάδας (1890-1896), και ως διευθύντρια στα παρθεναγωγεία Τραπεζούντας (1897-1906 [?]), και Διπλοκιονίου (Βεσίκτας) (1907-1922). Μετά το 1922 εγκατέλειψε την Κωνσταντινούπολη και εργάστηκε από το 1924 έως το 1930 στα ανώτερα παρθεναγωγεία Θεσσαλονίκης, Φλώρινας Κοζάνης. Πέθανε στην Αθήνα το 1951. Ανάμεσα στα έργα της συγκαταλέγονται τα «Κορασιακά αναγνώσματα», αναγνωστικά για τις τέσσερις πρώτες τάξεις των παρθεναγωγείων, τα οποία έγραψε μαζί με την αδερφή της Πολυξένη και εξέδωσε από το 1902 έως 1904 στην Κωνσταντινούπολη. Το 1905 εκδίδονται επίσης στην Κωνσταντινούπολη οι «Συνθέσεις, διηρημέναι εις τρία τεύχη προς χρήσιν αμφοτέρων των φύλων», τρίτομο όπως φαίνεται από τον τίτλο του σχολικό εγχειρίδιο. Τα τεύχη που έχουν εντοπιστεί αφορούν στην Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη (Β΄ τεύχος) και στη Ζ΄ και Η΄ τάξη (Γ΄ τεύχος). Εκδίδει επίσης το "Απάνθισμα νεοελληνικών αναγωνσμάτων δι' ανωτέρας τάξεις" (για τις τάξεις ΣΤ' και Ζ'). Από το 1909-1911 εκδίδει την Εφημερίδα των Κυριών και το 1912 το Ημερολόγιον της Εφημερίδος των Κυριών «Η Λέσβος». Από τον πρόλογο του Ημερολογίου προκύπτει πως η ιδέα της έκδοσής του ανήκε στον αδερφό της, τον Δημοσθένη, ο οποίος θα το εξέδιδε το 1902 στη Μυτιλήνη. Εξαιτίας όμως του πρόωρου θανάτου του δεν μπόρεσε να εκδοθεί. Έτσι, στο Ημερολόγιο η εκδότρια συμπεριέλαβε και αρθρογραφία από το ανέκδοτο ημερολόγιο του αδερφού της. Στην εργογραφία της συμπεριλαμβάνεται ακόμη η πραγματεία με τίτλο «Η Αγιά Σοφιά. Το Αυγουστιαίον. Ανάγνωσμα τερπνότατον μετ’ εικόνων», την οποία εξέδωσε στην Αθήνα το 1919.</p><p><br><br></p><p>Εργογραφία:<br></p><p>Μελανδινού, Χαρίκλεια. <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, τχ. 3 (1 Οκτωβρίου 1909).<br></p><p>Μελανδινού, Χαρίκλεια. <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, τχ. 5 (1 Νοεμβρίου 1909).<br></p><p>Μελανδινού, Χαρίκλεια. <em>Το Ημερολόγιο της Εφημερίδας των Κυριών «Η Λέσβος»</em>. Κωνσταντινούπολη: Π. Αγγελίδης και Σία, 1912.</p><p><br><br></p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Γιασαφάκη, Χαριτωμένη. «Το περιοδικό Εφημερίς των Κυριών (1909 - 1911) της Χ.Π. Μελανδινού: Ο εκπαιδευτικός του λόγος και ο γυναικείος προορισμός». Στο 4ο Διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα <em>Δημοκρατία, δικαιώματα και ανισότητες στην εποχή της κρίσης. Προκλήσεις στον χώρο της έρευνας και της εκπαίδευσης</em>. 27-29 Απριλίου 2018, Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών (ΙΑΚΕ), Ηράκλειο. <br></p><p>Γιασαφάκη, Χαριτωμένη. «Το περιοδικό Εφημερίς των Κυριών (1909-1911) της Χ.Π. Μελανδινού και ο γυναικείος προορισμός». Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2016.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br> </p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p>Giasafaki, Charitomeni. "Women's Biographies in 'Ladies Journal': Models for the Construction of Women's Identities". International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Θωμόπουλος, Ιωάννης. «Οι τόνοι και η μοίρα τους». <em>Νέα Εστία</em>, τχ. 1187 (1976): 72-88.<br></p><p>Καζάζη - Καπερώνη, Αμφιτρίτη. «Θεόφιλος Ραϊσόπουλος: Ο πρώτος ελληνοδιδάσκαλος της Σχολής του Πλωμαρίου». <em>Πλωμαρίτικοι Αντίλαλοι</em> 24, αρ. φ. 220 (2008): 10-12.<br></p><p>Λυκιαρδοπούλου, Σταυρούλα. «Η εκπαίδευση στη Λέσβο κατά την τελευταία περίοδο της Οθωμανοκρατίας (1800-1912)». Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2008.<br></p><p>Μελανδινού, Ζωή. «Χαρίκλεια Π. Μελανδινού (1867-1951)». <em>Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού</em>, ΙΣΤ (1951): 266-267.<br></p><p>Μελανδινού, Πολυξένη. «Στην θανούσαν αδελφή μου, ποίημα». <em>Εφημερίς των Κυριών</em>, αρ. φ. 217 (16 Ιουνίου 1891).<br></p><p>Μίσσιος, Κώστας. <em>Ο Λεσβιακός Τύπος και οι δημιουργοί του (24 Αυγούστου 1864 - 31 Μαρτίου 2008): Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας</em>. Αθήνα: Πιττακός, 2009.<br></p><p>Μίσσιος, Κώστας. <em>Ποικίλα φιλολογικά της Μυτιλήνης: Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας</em>. Αθήνα: Πιττακός, 2009.<br></p><p>Ξηραδάκη, Κούλα. <em>Παρθεναγωγεία και δασκάλες υπόδουλου ελληνισμού: Από τα αρχεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου</em>. τ. 2. Αθήνα, 1973.<br></p><p>Papadopoulou, Ypakoi. “Cultural and Recreational Annual Editions: ‘Lesvos’ – The Almanac of Ladies’ Newspaper (1912) by Charikleia Melandinou”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.<br></p>
29
7Κορακίδου, Χαρίκλεια Χριστιανή ΕλληνικάΚωνσταντινούποληΔασκάλα, διευθύντρια παρθεναγωγείων, εκδότριαΗ Χαρίκλεια Κορακίδου φοίτησε στο Κεντρικό Ανώτερο Παρθεναγωγείο της Παλλάδος. Την περίοδο 1895-1897, διετέλεσε διευθύντρια στο Παρθεναγωγείο του Μακροχωρίου και στη συνέχεια στο Παρθεναγωγείο του Διπλοκιονίου από το 1897 έως το 1899. Το 1888 εκδίδει με συνεκδότρια την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου για δυο χρόνια το Ημερολόγιον των Κυριών. Υπήρξε, επίσης, αρθρογράφος στην Εφημερίδα των Κυριών της Καλλιρόης Παρρέν, όπου δημοσίευσε δύο ποιήματα με τίτλο «Ευχή του νέου έτους δια τα παιδιά» και «Νεκρή καρδιά».<br /> <br /> Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br /> Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br /> Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br/> Γαϊτάνου-Γιαννιού, Αθηνά. <em>Το πνευματικό Μακροχώρι του καιρού μου</em>. Ισταμπούλ, 1951.<br /> Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br /> Dalakoura, Katerina. «Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise». Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br /> [Πρεβεζιώτου, Κ.]. «Εξετάσεις. Εκπαιδευτήρια Διπλοκιονίου». <em>Βοσπορίς</em>, Β/40 (10 Ιουλίου 1900): 376-378.<br /> Paitaki, Maria. "Ladies’ Almanac (1888-1889) by Alexandra Papadopoulou and Charikleia Korakidou: A Publishing Attempt out of the 'Almanac Canon'". International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br/>
30
8Λανδράκη, ΑρτεμισίαΗχώ1884-01-011956-01-01ΧανιάΕλληνική (από το 1913)ΧριστιανήΕλληνικάΧανιά, ΑθήναΕκδότρια και συγγραφέας<p>Η Αρτεμισία Λανδράκη ήταν κόρη της Ειρήνης Μινέττα που καταγόταν από τη Χίο και του Ιωάννη Λανδράκη, δασκάλου στα Χανιά από το 1870 έως το 1913. Γεννήθηκε στα Χανιά το 1884 και πήρε την πρώτη μόρφωση από τον πατέρα της. Σπούδασε στο Αρσάκειο στην Αθήνα από το «εσωτερικό διδασκαλείο» &lt;;&gt; του οποίου αποφοίτησε το 1892. Το 1899, σε ηλικία 15 ετών, πήρε επίσης από το Αρσάκειο το πτυχίο δημοδιδασκάλισσας πρώτης τάξεως και επέστρεψε τον ίδιο χρόνο στα Χανιά. Το 1903 παντρεύτηκε το δικηγόρο Φίλιππο Ντόκο με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Το 1902, σε ηλικία 18 ετών ανήγγειλε την έκδοση της πρώτης ποιητικής της συλλογής (Σπινθήρ, σελ. 178), η οποία ωστόσο δεν πραγματοποιήθηκε, ούτε γνωστοποιήθηκε ο τίτλος της. Υπέγραφε κάποιες από τις δημοσιεύσεις της με το ψευδώνυμο «Ηχώ». Δημοσίευσε μία μόνο αυτοτελή συλλογή ποιημάτων, τις «Βιολέττες» (1928). Μεγάλο μέρος του έργου της, το οποίο αποτελείται από ποιήματα, άρθρα, μελέτες, διηγήματα, είναι διάσπαρτο σε εφημερίδες και περιοδικά. (Εφημερίες Χανίων «Ελεύθερον βήμα», «Έρευνα», περιοδικά «κρητικός Αστήρ», «Φως»). Δύο θεατρικά της έργα παραμένουν αδημοσίευτα, το <i>Εμείς οι φιλάνθρωποι</i> και το «Όταν αρχίσει ο κατήφορος». Το πρώτο, το «Εμείς οι φιλάνθρωποι», τρίπρακτο σατιρόδραμα, ανέβηκε στη σκηνή από τον Αιμίλιο Βεάκη το 1923. Τα χειρόγραφα εντοπίστηκαν στο αρχείο της Λανδράκη (Τωμαδάκης), το οποίο όμως σήμερα θεωρείται «οριστικά χαμένο» (Αποστολή). Ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική και υπήρξε μαθήτρια του γνωστού ζωγράφου και καθηγητή Γεωργίου Ροϊλού. Το 1902 δημοσιεύει τον «Σπινθήρα», μηνιαίο «Εγκυκλοπαιδικόν εικονογραφημένον περιοδικόν», στο οποίο εξαγγέλλει ότι θα δημοσιεύονται άρθρα και μελέτες για «ζητήματα φιλολογικά, κοινωνιολογικά, ιστορικά, καλλιτεχνικά, αρχαιολογικά, ενίοτε δε και επιστημονικά». Η έκδοση του «Σπινθήρα» διαρκεί ένα έτος. Υπήρξε επίσης συνιδιοκτήτρια και συνεργάτις του περιοδικού Κρητικός Αστήρ (1906-1915) το 1911, 5ο έτος της έκδοσής του, «στενή συνεργάτις» του εγκυκλοπαιδικού περιοδικού «Φως» (εκδόθηκε το 1904 στα Χανιά). Ανέπτυξε κοινωνική και εθνική δράση. Το 1899 (15 ετών) ίδρυσε το φιλανθρωπικό σύλλογο των Κυριών «η Ελπίς», το 1912 την «Κρητική Επιτροπή παροχής θερμαντικών ειδών εις τους μαχόμενους Έλληνας στρατιώτας». Το 1914 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της φιλανθρωπικής αδελφότητας «ο Σωτήρ». Υπήρξε μέλος και πολλών άλλων συλλόγων, επιτροπών και οργανώσεων. Ήταν αντεπιστέλλον μέλος της «Εταιρείας Φιλοτέχνων», ιδρυτικό μέλος του «Συνδέσμου των εν Κρήτη φιλομούσων», συνεργάτις (εκτός από συνιδιοκτήτρια) του περιοδικού «Κρητικός αστήρ», μέλος του «Τμήματος καθοδηγήσεων του Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας του Παιδιού», ιδρυτικό μέλος του πανεργατικού συνδικάτου «η Πρόνοια», πρόεδρος της «Φιλοζώου Εταιρείας Κρήτης». Πέθανε στην Αθήνα το 1956, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της.</p><p><br><br></p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Αποστολή, Πέρσα. «Η γυναικεία εκδοτική δραστηριότητα (περιοδικά λόγου και τέχνης 1900-1940): Η περίπτωση της Αρτεμισίας Λανδράκη και της Κορνηλίας Πρεβεζιώτου». Στο <em>Η γυναικεία εικαστική και λογοτεχνική παρουσία στα περιοδικά λόγου και τέχνης (1900 -1940)</em>, επιμέλεια Σοφία Ντενίση, 238-247. Αθήνα: Gutenberg, 2008.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.<br></p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p><p>Ρούσσου, Βαρβάρα. «Ο μακρύς δρόμος της γυναικείας ελληνικής ποιητικής παράδοσης από τον 19ο στον 20ο αι.». Διδακτορική Διατριβή, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2017.</p>
31
9Μαυρογορδάτου, ΕλπινίκηΧριστιανήΕλληνικήΚωνσταντινούποληΕκδότρια<p>Η Ελπινίκη Μ. Μαυρογορδάτου καταγόταν από την Ήπειρο και ήταν κόρη του καθηγητή φιλολογίας και λόγιου Αναστάσιου Τάγη από το Μονοδένδρι Ζαγορίου. Ως συγγενείς της αναφέρονται εξίσου οι καθηγητές Θεοχάρης και Φίλιππος Τάγης. Η Ελπινίκη Μ. Μαυρογορδάτου εξέδωσε για βιοποριστικούς λόγους το Λεύκωμα "Η Ήπειρος", προκειμένου να επιλύσει οικονομικά προβλήματα και να μεριμνήσει για την ανατροφή των παιδιών της. Το Λεύκωμα "Η Ήπειρος" έτυχε υποστήριξης από τους απανταχού Ηπειρώτες κατά την τριετή διάρκειά του. Η εκδότρια Ελπινίκη Μ. Μαυρογορδάτου απευθυνόταν με το εν λόγω έντυπο σε όλο το αναγνωστικό κοινό ανεξαρτήτως φύλου.</p><p><br><br></p><p>Ενδεικτική βιβλιογραφία:<br></p><p>Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα. «Όψεις της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριότητας: Ελληνίδες εκδότριες στον οθωμανικό χώρο (1887-1922)». Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2018.<br></p><p>Anagnostopoulou, Chrysoula. “An Enterprise of One’s Own: Greek Women Publishers in Ottoman Territories at the Beginning of the 20th Century”. International Exhibition & Conference <em>Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space</em>. November 9-11, 2018, University of Crete & Hellenic Open University, Rethymno.<br></p><p>Δαλακούρα, Κατερίνα & Ζιώγου-Καραστεργίου, Σιδηρούλα. <em>Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι γυναίκες στην εκπαίδευση. Κοινωνικοί, ιδεολογικοί, εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί και η γυναικεία παρέμβαση (18ος -20ός αι.)</em>. Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα, 2015.</p><p>Dalakoura, Katerina. "Greek Women’s Periodicals in Ottoman Space (1845-1919): Publishing as a Female Enterprise". Conference <em>What is Knjiženstvo?</em>, October 16-17, 2015, Faculty of Philology, University of Belgrade.<br></p>
32
591Άγνωστος/ηΚλεοβουλίνηελληνικήΧριστιανήΕλληνική
33
430Βασιλειάδης, Νικόλαος 1867-01-011945-01-01Κωνσταντινούπολη Ορθόδοξος ΧριστιανόςΕλληνικήΚωνσταντινούπολη (Φανάρι), Αθήνα.ΙατρόςΒασιλειάδης Νικόλαος. Γιατρός και λόγιος από την Κωνσταντινούπολη (1867) ∆ημοσίευσε φιλολογικά και ιστορικά μελετήματα. «Εικόνες Κωνσταντινουπόλεως και Αθηνών» 1910, «Θρύλοι της Πόλης» 1923, «Ανέκδοτα ποιήματα Γ. Βιζυηνού» «Εικόνες από το Φανάρι», «Η Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική» 1940 κ.ά. ∆ημοσίευσε μελέτες και λογοτεχνήματα στα περιοδικά «Φιλολογική Ηχώ της Πόλης», «Περιοδικό» Φιλολογικού Συλλόγου Κων/λεως, «Ημερολόγιον» Σκόκου, «Νέα Εφημερίδα» του Καμπούρογλου κ.ά. Επίσης δημοσίευσε εκλαϊκευμένες ιατρικές μελέτες, όπως «Ποια παιδιά μας είναι έξυπνα», «Όταν γίνεις μητέρα» κ.ά. Μετέφρασε έμμετρα την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και τραγούδια του Ερρίκου Χάϊνε. Έργα του μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες. Πέθανε το 1945. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Εφημερίς των Κυριών από το πρώτο ήδη έτος έκδοσης του εντύπου.
34
61Γαϊτάνου-Γιαννιού, ΑθηνάΣίβυλλα, Νιόβη, Αθηνά Π. Γαϊτανοπούλου1880-01-011952-02-01Μακροχώρι (Κωνσταντινούπολη)ΕλληνικήΟρθόδοξηΕλληνικήΜακροχώρι, Κωνσταντινούπολη, Αθήνα (1911 και εξής)Δασκάλα, δημοσιογράφος, λογοτέχνης (διηγηματογράφος)<p>Αρχισυντάκτρια του Περιοδικού Νέον Πνεύμα (Κωνσταντινούπολη), την περίοδο 1907-1911, Διευθύντρια των φεμινιστικών εντύπων Ελληνίς και Σοσιαλιστική Ζωή (εκδίδονται στην Αθήνα).</p><p>Εργογραφία: </p><p><em>Οράματα,</em> τόμος πεζών ποιημάτων και διηγημάτων. <br></p><p> Η καταγωγή του ανθρώπου και η εξέλιξις του στην κοινωνία. Λαμάρκ- Δαρβίνος – Μαρξ. 1912.</p><p> Γυναίκα, και πολιτική. 1923.</p><p>•Αρσινόη Παπαδοπούλου: Ο βίος και το έργο της. </p><p>•Τα φιλολογικά σαλόνια της Πόλης. 1948.</p><p> Το πνευματικό Μακροχώρι του καιρού μας. Ιστανμπουλ, 1951</p>
35
653Midhat Effendi, Ahmed 1844-01-011912-12-28IstanbulToυρικήΜουσουλμάνοςΤουρικικάΣυγγραφέαςΣημαντικός συγγραφέας, δημοσιογράφος, εκδότης και μεταφραστής της περιόδου του Τανζιμάτ.
36
504Δεβιάζης, Σπυρίδων 1849-05-131927-03-10ΚέρκυραΚαθολικόςΙταλικήΚέρκυρα, Ζάκυνθος, Λόγιος, ιστοριοδίφης
37
256Κριεζής, Θεόδωρος
38
512Σαλαμάγκας, Στέφανος
39
768Άγνωστος/ηΚ. Λ.
40
513Ελευθερίου, Στέφανος Ν.1881-01-01ΚέαΑθήναΔικηγόρος
41
769Φέρμπος, Παναγιώτης Ι.1851-01-011932-01-01ΑθήναΦιλόλογος, λογοτέχνης, μεταφραστής
42
259Σταύρου, Θρασύβουλος 1886-01-011979-01-01Πέτρα ΛέσβουΓερμανικήΛέσβος, Σμύρνη, Αθήνα, Μόναχο (Γερμανία)Καθηγητής, μεταφραστήςΠρωτοεμφανίστηκε με το ψευδώνυμο Μελικέρτης.
43
771Σαριπόλου, Μαρία Ν.Κόρη του νομικού Νικολάου Σαρίπολου.
44
260Ζωιόπουλος, Θρασύβουλος 1882-01-011947-07-14ΆργοςΆργος, ΑθήναΠοιητής, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφοςΨευδώνυμο: Στέφανος Δάφνης.
45
772Εσκαβνή, Ηδεδαΐς Δ'
46
262Αντωνιάδης, Ι. Γ.ΝάρκισσοςΔιδάκτωρ δικαίου του Εθνικού Πανεπιστημίου και ποιητής
47
263Φραγκιάς, Ι. Δ.
48
775Αριστοκλής, Αγησίλαος Αριστό
49
264Δεληκατερίνης, Ιωάννης
50
776Άγνωστος/ηΑγλαΐα